Σε τι αναφέρεται
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) στον εργασιακό χώρο, αναφέρεται σε πληροφοριακά συστήματα τα οποία τυπικά απαιτούν ανθρώπινη νοημοσύνη ώστε να διεκπεραιωθούν. Η ΤΝ μπορεί να μιμηθεί τις ανθρώπινες γνωστικές λειτουργίες (π.χ. μνήμη, μάθηση, σκέψη, λήψη αποφάσεων κλπ.) χρησιμοποιώντας δεδομένα και αλγόριθμους. Οι οργανισμοί χρησιμοποιούν την ΤΝ με σκοπό να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους.
Μέχρι στιγμής η ΤΝ έχει εισχωρήσει στους χώρους εργασίας κι έχει αναλάβει πιο αυτοματοποιημένα, επαναλαμβανόμενα και εύκολα έργα. Η ΤΝ συχνά χρησιμοποιείται σε αυτόνομα οχήματα, σε chatbots, στον προγραμματισμό, σε στρατηγικές μάρκετινγκ κλπ. Βέβαια, τις περισσότερες φορές η ΤΝ για να μπορέσει να ενσωματωθεί σε ένα εργασιακό πλαίσιο χρειάζεται την ανθρώπινη υποστήριξη.
Επομένως τι είναι αυτό που φοβίζει τους εργαζόμενους;
Αυτό που φοβίζει τους εργαζόμενους είναι ότι τα συστήματα ΤΝ αργά ή γρήγορα θα κυριαρχίσουν στο χώρο εργασίας και θα εκτοπίσουν από αυτόν τους εργαζόμενους. Με άλλα λόγια ότι θα χαθούν θέσεις εργασίας. Ωστόσο, αυτός ο φόβος προκύπτει κυρίως από τις αντιλήψεις των εργαζόμενων σχετικά με το τι μπορεί να κάνει η ΤΝ χωρίς όμως να αποτελεί αντικειμενική απειλή, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα δεδομένα.
Άλλοι φόβοι μπορεί να αφορούν τη γενικότερη ανησυχία των εργαζόμενων σχετικά με το πως θα προσαρμοστούν στα νέα αυτά δεδομένα και αν θα καταφέρουν να επιβιώσουν στις νέες συνθήκες. Συχνά ακόμα και η ανάγκη επανεκπαίδευσης και ενίσχυσης δεξιοτήτων μπορεί να προκαλέσει άγχος. Ακόμα, προκύπτουν ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα σχετικά με τη χρήση της ΤΝ και κατά πόσο αυτή παρακολουθεί τους εργαζόμενους καθώς και αν και με ποιον τρόπο εξασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών τους δεδομένων.
Τέλος, ακόμα και οι εργαζόμενοι που είναι συμφιλιωμένοι με την ενσωμάτωση της ΤΝ στο χώρο εργασίας, από την άποψη ότι δεν φοβούνται μην χάσουν τις θέσεις εργασίας τους, δείχνουν να προβληματίζονται για άλλα ζητήματα. Καθώς δεν γνωρίζουν τον ακριβή τρόπο που λειτουργούν τα συστήματα αυτά, αμφισβητούν την εγκυρότητα των αποφάσεων στις οποίες καταλήγει η ΤΝ και δείχνουν να μην έχουν εμπιστοσύνη σε αυτήν.
Πως μπορεί να λειτουργήσει η ΤΝ στον εργασιακό χώρο
Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία σκοπός της ενσωμάτωσης της ΤΝ, τουλάχιστον προς το παρόν, είναι η συνύπαρξή της με το ανθρώπινο δυναμικό και η αύξηση της παραγωγικότητας. Επομένως σκοπός δεν είναι να αντικατασταθεί το ανθρώπινο δυναμικό από την ΤΝ αλλά να συνυπάρχουν ώστε να λειτουργούν γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα.
Και πως μπορεί να γίνει αυτό;
Στόχος είναι η ΤΝ να αναλάβει τα πιο αυτοματοποιημένα και επαναλαμβανόμενα έργα ώστε οι άνθρωποι να αφοσιωθούν σε πιο σύνθετα, δημιουργικά και παραγωγικά έργα τα οποία δεν μπορεί να φέρει εις πέρας η ΤΝ. Παράδειγμα αποτελούν τα chatbots τα οποία έρχονται σε πρώτη επαφή με τους πελάτες ώστε να απαντήσουν σε απλά αιτήματα. Με τον τρόπο αυτό γλιτώνουν χρόνο από τους ανθρώπους που αναλαμβάνουν τα πιο απαιτητικά αιτήματα. Ακόμα, η χρήση της ΤΝ μπορεί να γίνει και στην ανάλυση δεδομένων και μάλιστα στην παροχή ολοκληρωμένων αναφορών καθώς και σε πολλά άλλα αντίστοιχα έργα.
Πως μπορεί να υπάρξει ομαλή συνύπαρξη;
Όπως αναφέρθηκε, πλέον η ιδέα της αντικατάστασης των ανθρώπων από την ΤΝ είναι παρωχημένη. Οι εργαζόμενοι έχουν μετακινηθεί προς εργασίες που απαιτούν περισσότερη νοητική προσπάθεια και συνεργασία, ενώ η ΤΝ αναλαμβάνει τις πιο μονότονες και αυτοματοποιημένες εργασίες που κάνουν οι άνθρωποι. Ωστόσο για να μπορέσει να ευοδώσει η νέα αυτή πραγματικότητα απαιτείται συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και ΤΝ.
Οι άνθρωποι πρέπει να βρίσκονται σε μια συνεχή διαδικασία μάθησης, ανάπτυξης και αναπροσαρμογής ώστε να προλαβαίνουν τις τεχνολογικές εξελίξεις και να μπορούν οι ίδιοι να ελέγχουν την λειτουργία των συστημάτων ΤΝ. Αυτό ισχύει από τις πιο απλές έως και τις πιο σύνθετες εργασίες τις οποίες θα αναλάβει να υλοποιεί η ΤΝ. Όντως κάποιες θέσεις εργασίες θα χαθούν εξαιτίας της ΤΝ αλλά θα δοθεί η ευκαιρία στους ανθρώπους να ασχοληθούν με πιο σύνθετα και δημιουργικά έργα, εφόσον βέβαια μένουν πάντα ενημερωμένοι για τις τρέχουσες εξελίξεις. Ακόμα κι αν η ΤΝ καταφέρει να φέρει εις πέρας και πιο σύνθετες λειτουργίες, το πιο πιθανό είναι ότι η δημιουργικότητα και η καινοτομία θα αποτελούν πάντα ανθρώπινο πλεονέκτημα.
Ακόμα, είναι σημαντικό να υπάρχει σαφήνεια και διαφάνεια από την πλευρά των οργανισμών. Πάντα να εκφράζουν ξεκάθαρα τις ιδέες και τις αποφάσεις τους σχετικά με την ενσωμάτωση τεχνολογιών ΤΝ και πως αυτό θα επηρεάσει την εργασιακή πραγματικότητα. Πως θα διαμορφωθούν οι θέσεις εργασίες και τι χρειάζεται να κάνουν οι άνθρωποι ώστε να προσαρμοστούν. Γενικά προτείνεται η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και η διασφάλιση των δικαιωμάτων τους.
Επομένως, καταλήγουμε πως η ενσωμάτωση της ΤΝ σκοπό δεν έχει τον εκτοπισμό των ανθρώπων από τις θέσεις εργασίας. Αντιθέτως στοχεύει στην συνύπαρξη και συνεργασία μεταξύ των δύο με σκοπό την ενίσχυση της παραγωγικότητας και έτσι την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των ανθρώπων αλλά και την προαγωγή τους σε πιο σύνθετες θέσεις εργασίας. Βέβαια, αυτό απαιτεί έναν συνεχή αγώνα ώστε πάντα ο άνθρωπος να βρίσκεται ένα βήμα πριν την ΤΝ και να είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να κάνει και το επόμενο βήμα, ώστε να μην τον προλάβουν τα συστήματά της.
